Lastik Ebat Hesaplama: Lastik Ölçüsü Nasıl Hesaplanır?

Lastik, bir aracın yükünü taşıyan ve hareket halinde belli bir rotada gitmesini sağlayan otomobilin ana parçalarından biridir. Arabaların boyutları, ticari ya da binek araç olmasına göre değiştiğinden lastik ebatları ve sayıları da değişebilir. Genel olarak standart bir hususi otomobilde 4 adet lastik bulunur. Bir diğer önemli husus ise lastik ölçüsü nedir sorusuna yanıt aramaktır. Lastik ölçüsü kendi otomobilinin lastiklerini değiştirecek olanların sıklıkla sorduğu soruların başında gelir. Temel olarak her aracın lastiğinin yan yüzey alan denilen bölgesinde o lastiğin ölçüleri, üretim yılı ve ayı yazar. Örneğin, yan yüzeyinde 205/55R16 3623 yazan bir lastik baz alalım. ‘205’ lastiğin yer ile temas eden bölümü, yani taban genişliğini ifade eder. ‘55’ ise jant ile yer arasında kalan yüksekliğini ifade eder.

Örnekte verilen lastik ölçüleri matematiksel olarak 205 milimetrenin % 55’i demektir. Kalan 16’lık kısım ise inç cinsinden jant çapı anlamına gelir. ‘R’ ise radyal tipi lastik tipi lastiktir. En son yazan 4 rakamlı sayının ilk iki rakamı lastiğin üretildiği hafta diğer ikisi de üretim yılı anlamına gelir. Başka bir ifade ile bu lastik 2023 yılının 36. haftasında üretilmiş olur.  Önemli ve doğru olan araca uygun lastik kullanmaktır. Ebatları farklı olan lastiklerin takılması aracın dengesini bozarak kazaya sebep olabilir. Lastik markası araç sahibi için sınırsız bir özgürlük varken lastik ebatları kişisel zevklerden daha çok otomobilin yapısına ve dinamiğine bağlıdır.

Lastik Ebatı Nedir?

Bir lastiğin 4 ana unsuru vardır. Bunlar sırt, yanak, omuz ve topuktur. Her lastiğin üzerinde o lastiğe ait ebatlar ve özellikler bulunur. Peki lastik ölçüleri anlamı nedir?

Yer ile temas eden lastiğin genişliği aslında lastiğin yanakları denilen bölgenin asfalt ile arasındaki mesafenin milimetre cinsinden ölçülmesidir. Lastiğin üzerinde yer alan ilk 3 rakam bunu ifade eder. Bunu bir örnekle açıklamak daha kolay olur. Mesela 195/60 R 15 88V lastik ebatlı bir lastiği ele alıp ölçülerine şöyle bakalım:

195: Milimetre cinsinden lastiği iki yanak genişliğini gösterir.

60: Lastiğin yüksekliğini ifade eder.

R: Lastiğin radyal tipi olduğunu gösterir.

15: Jantın inç cinsinden çapını gösteren ifadedir.

88: Lastiğin taşıyabileceği maksimum yük endeksini göstermektedir. Bu örnekte 88 sayısı 560 kilograma tekabül eder.

V: Hız endeksini gösterir. Maksimum 240 km/h hıza ulaşabileceğini gösterir.

Ülkeden ülkeye ölçü birimlerinde ve lastik serilerinde değişiklik olabilir. Bu durum bazen harflerin ve sayıların farklı yazılmasını gerektirir.  Örneğin, lastiğin maksimum hızını gösteren R harfi yerine ZR harfi yazılan lastikler vardır. Aslında ZR o lastiğin 240 km/h daha fazla hıza ulaşabildiği anlamına gelir.  Fakat her üretici bunu yazmayabilir. Lastik ölçüleri nerede yazar diye merak edenler lastiğin yanağında bulunan sayılar ve harflere bakarak ebatları hakkında daha doğru bilgiye ulaşırlar. Böylelikle lastik ölçüsü nerede yazar sorusunun cevabına ulaşılabilir. Bunun yanında lastiklerin sürücü ve araba için çok önemli işlevleri vardır. Sadece aracın ve içindekilerin yükünü taşımak değil, zemin tutuşu ve yakıt tasarrufu gibi fonksiyonları da vardır.

Lastik Ebat Hesaplama Nasıl Yapılır?

Arabaların lastikleri zamanla aşınarak yıpranır. Bu gibi durumlarda araca uygun doğru ebatlarda lastik almak gerekir. Bütün aracın yükünü taşıyarak yer ile temasını sağlayan ve aracın düzgün gitmesi gibi fonksiyonları olduğu için lastik seçimi çok önemlidir. Birçok katmanı ve bölümü bulunan bu araba parçasının kesinlikle araca uygun olanı tercih edilmelidir. Her aracın lastik ebatları, jant çapı ve hız endeksi farklıdır. Bunun yanında lastik ebatlarının matematiksel olarak hesaplanması kişisel olarak yapılabilir. Ülkelerin ölçü birimleri farklı olduğu için bazen değişik sonuçlar çıkabilir. Fakat genel olarak kabul edilen uluslararası lastik ölçüleri vardır.

İlk olarak lastik yüzeyi denilen iki yanak arasındaki milimetre cinsinden ölçü bize genişliği verir. Daha sonra yanak ile lastiğin kaportaya kadar olan bölümü lastik yüksekliği olarak adlandırılır. Jant çapı inç olarak hesaplanır. Diğer yandan çoğu zaman ‘V’ ya da ‘H’ harfi ile gösterilen hız endeksi lastiğin aracın maksimum hızındayken dayanacağı sınırı gösterir. Bunun yanında lastiğin dayanabileceği yük kapasitesi de sayı ile ifade edilir. Örneğin 195/60 R 15 V88 lastiğinin yanak genişliği 195mm, yüksekliği 60 mm, jant 16 inc ve 88 ise 560 kg ağırlık taşıyabileceğini gösterir.

Lastik Ebat Karşılaştırma Nasıl Yapılır?

Bir aracın en önemli parçası olmakla birlikte güvenli bir şekilde seyahat etmenin anahtarı olan lastikler doğru bir şekilde seçilmelidir. Elbette bir lastik seçerken lastik ebatlarını bilmek ve lastik ölçüleri neyi ifade ediyor sorusunun cevabını iyi kavramak gerekir. Her nesnenin bir ebatı ve şekli vardır. Lastikler de cinsine ve modeline göre farklı ebatlarda üretilir. En yaygın olarak kullanılan ebatlardan olan 205/55 R16 örneğini alırsak bu boyutlara sahip bir aracın lastiğine aynı genişlikte bir lastik takılmalıdır. 205 mm genişliği olan bir araca 195 mm bir lastik takılırsa aracın aksları zamanla bozulur. Daha sonra yakıt gideri artar ve aracın rot dengesinde sapma meydana gelir.

Milimetre cinsinden hesaplanan lastik genişlikleri ebat olarak farklılıklar gösterir. Daha büyük ebatlara sahip lastik iyi ya da kaliteli demek değildir. Bir karşılaştırma yapılırken aracın modeline, aks mesafesine ve elbette o araca uygun olup olmadığına bakılır. Bir lastiğin üzerinde hız endeksi olarak gösterilen V, Y ve H gibi ifadeler yer alırken yük endeksi olarak ise 88, 91 ve 94 gibi sayılar yer alır. Sayılar ve harfler teknik olarak daha doğru bilgiler vererek lastik ebatlarının karşılaştırılmasında yardımcı olur.

 Jant Lastik (Lastik Çapı) Hesaplama Nereden Yapılır?

Jant, lastiklerin içine yerleştirilen alüminyum ve çelik alaşımlı genellikle çember ya da farklı şekillerde olan aksama denir. Jantlar arabanın daha iyi yol tutuşunu sağladığı gibi araca da estetik bir hava katar. Lastik ölçüleri milimetre olarak hesaplanırken jantlar inç cinsinden hesaplanır ve yazılır. Peki arabanın lastik ölçüsü nerede yazar? Bu sorunun cevabı elbette lastiğin üzerinde yazar diyerek cevaplanabilir. Lastiğin yan bölümünde kalan alanda lastiğin ölçüleri, hız-yük endeksi ve üretildiği yıl yazar. Bütün bu bilgiler hangi tür bir lastiğe sahip olduğunuz ya da değiştireceğiniz zaman hangi ebatlarda bir lastik alacağınız bilgileriniz sizlere verir.

Ortalama olarak 1 inç 25,4 mm olarak hesaplanır. Örneğin, 16 jant bir lastiğin milimetre cinsinden hesaplanmak istenirse 16 sayısı 25,4 ile çarpılarak kolayca bulunur.  Aslında jant çapı lastiğin jant üzerinde oturduğu alanın inç cinsinden hesap edilmesidir. Piyasa da birden çok jant çeşidi, rengi, modeli ve serisi vardır. Tamamen kişisel tercihe bağlı olarak jant modeli seçilebilir. Fakat jant ölçüsü lastik ebatına göre olmak zorundadır. Aksi takdirde lastiğin içine jant sığmaz ya da küçük kalabilir.

Eğer net bir şekilde lastiğin ebatları ya da diş derinliği ölçülmek istenirse bunun için birkaç basit yöntem vardır. Lastiğin yanak bölümünden bir kürdan ya da demir para sokulup girdiği yer işaretlenir. Daha sonra mm cinsinden işaretlenen yer ölçülür. Yazlık lastiklerde 1,6 mm aşağısında olan lastiklerin değişim zamanı gelmiş demektir. Kışlık lastiklerin ise aşınma oranı 3 mm kadar indiğinde değişmesi öngörülür.