Yokuş Kalkış Desteği (Hill Holder) Nedir?

Eğimli yol üzerinde bulunan trafik ışığında durmak, trafik yoğunluğu nedeniyle eğimli yolda beklemek gibi durumlar, arabanın eğimli bir pozisyonda durup yeniden hareket ettirilmesi gerektirebilir. Arabanın herhangi eğimli bir noktada geriye gitmeden ileri doğru hareketini sağlayabilmek için fren, debriyaj, gaz gibi unsurlar ya da otomatik araçlardaki fren ve gaz unsurlarının doğru koordinasyonla kullanılması gerekir. Yokuş kalkış desteği bu noktada devreye girerek aracın kontrolünün sağlanması ve kalkış sağlayacak araçlara destek olma görevini üstlenir. Yokuş kalkış desteği sayesinde sürücü yalnızca fren ve gaz ile kolay bir şekilde aracın kalkışını gerçekleştirebilir.

Yokuştan araba kaldırmak usta şoförler için bile kimi zaman riskli olabilen bir durumdur. Sürücünün işini kolaylaştıran her sistem sürücünün sürüş rahatlığını artırırken aynı zamanda olası kaza durumlarının da önüne geçilmesini sağlar. “Hill holder” ismiyle de bilinen yokuş kalkış desteği aracın yokuşta olduğunu anlayan mekanizmalar tarafından devreye sokulur ve genellikle otomatik olarak çalışan bir sistemdir. Bu mekanizma, şoförün ayağını frenden çekmesi ile devreye girer. Kalkış sırasında fren basıncını bir süre korur, gaz pedalına basıldığında ise freni bırakır. Bu destek sistemi, el freni ile yapılan manuel kalkışlardan daha pratiktir ve olumsuz durumlarla karşılaşılma oranını düşürür. Yokuş kalkış desteği işareti, araç bilgi paneli üzerinden görüntülenebilir. Böylece sürücü, bu sistemin aktif hâlde olup olmadığını görebilir.

Yokuş Kalkış Desteği Nasıl Çalışır?

Yokuş kalkış desteği aktifleştirme sürücülerin merak ettiği konular arasında yer alır. Araçta yokuş kalkış desteği bulunması durumunda bu özellik otomatik olarak aktif hâlde olur. Araç içerisinde bu özelliğin aktif veya pasif hâle getirilmesi için ek bir tuş bulunmaz. Yokuş kalkış desteğinden faydalanabilmek için herhangi bir eğimli yolda ayağın frenden hafifçe kaldırılarak aracın hareket ettirilmesi yeterlidir.

“Yokuş kalkış desteği nasıl yapılır?” sorusunun cevabı sürücülerin ilgisini çeken konulardan biridir. Destek özelliğinin olmadığı araçlarda ayakların frenden çekilmesi halinde aracın geriye doğru kaydığı görülebilir. Özellikle manuel araçlarda bahsedilen kayma durumu daha sık gözlemlenebilir. Manuel arabalarda el freni ile kalkış yapılabilir ancak bu da sürücü için zorlu bir aşama olabilir. Böyle uğraşlara gerek kalmaması için yokuş kalkış desteği kullanımı gerekir.

Yokuş kalkış desteği, sürücünün ayağını frenden çekmesi anında devreye girer ve aracın geriye doğru kaymasını engelleyerek sürücünün rahat bir kalkış yapmasına yardımcı olur. Sistem ortalama olarak %3 ve üzeri eğim seviyelerinde çalışır, aracın birkaç saniye boyunca kaymadan durmasına yardımcı olur. Eğim ve süre oranları araçların özelliklerine göre değişkenlik de gösterebilir.

Yokuş kalkış desteği sürücünün ekstra bir çaba göstermesine gerek kalmadan devreye girer ve aracın rahat şekilde yola devam edebilmesini sağlar. Yokuş kalkış desteği sistemi, özellikle sürücülük deneyimi az olan yeni sürücüler için zorlu kalkış anlarında hayat kurtarıcı olabilir.

Yokuş Kalkış Desteğinin Faydaları

“Yokuş kalkış desteği ne işe yarar?” sorusu, aracın yokuşta daha kolay hareket edebilmesi şeklinde cevaplanabilir. Yokuş kalkış desteği sayesinde araçlar eğimli yollarda geriye doğru gitmeden ilerleyebilir. Bu durum sürücülere birçok fayda sağlar. Manuel olarak kaldırmaktan daha kolay olan destek sistemi sayesinde aracın geriye kayması önlenebilir, yola daha hızlı ve daha kolay olarak adapte olması sağlanabilir. Yokuş kalkış desteğinin sürücülere sağladığı faydalar:

●Sürücünün kalkış sırasında aracının geriye kaymasından endişelenmesi bu sistemle engellenebilir. Böylelikle sürücünün sürüş stresi azalır ve trafik de daha güvenli bir hâle gelir.

●Yeni sürücüler ya da deneyimi az olan sürücüler için sürüş deneyimini daha kolay hâle getiren bir sistemdir. Aracın eğimden kolayca çıkmasına yardımcı olur.

●Aracın geriye doğru kaymasını ve herhangi bir yere çarpmasını engellediği için kazaların ve istenmeyen hasar durumlarının önüne geçilmesini sağlar.

●Yokuş kalkış desteği sayesinde trafikte beklerken sıkışık bölgelerde kalkış çok daha hızlı gerçekleşir. Bu da trafik yoğunluğu yaşanmasının önüne geçer.

●Sürücünün kalkış esnasında daha az güç kullanması gerektiğinden yakıt tüketimi azaltılır ve aracın performansının artmasının yanında ekonomik olarak da fayda sağlar.

●Kullanılan aracın manuel şanzımanlı olma durumunda debriyaj ömrünün uzatılmasına katkıda bulunur.

●Yokuş kalkışları esnasında yaşanabilen balata hasarlarının önüne geçilmesini sağlar ve aracın zedelenmesini önlemeye yardımcı olur.

●Aracın yokuşta kalkışını kolaylaştırdığı için tekerleklerin yıpranma oranlarının da düşürülmesine katkıda bulunur.

Yokuş Kalkış Desteği’ni Kullanırken Dikkat Etmeniz Gerekenler

YKD ya da YKDÖ yokuş kalkış desteği kısaltması olarak kullanılır ve araçların rehberlerinde sürücüler kısaltmaları görebilir. Yokuş kalkış desteği sürücülerin eğimli yollardan kalkışlarını kolaylaştırırken aynı zamanda aracın parçalarının da daha az aşınmasına katkıda bulunur. Sistemin kullanılmasında aracın rehberinde yer alan uyarı ve kurallara dikkat ederek yokuş kalkış desteğini en doğru şekilde kullanmak mümkün hâle gelebilir. Yokuş kalkış desteği esnasında yapılması gerekenler bu rehberler içerisinde bulunabilir, bahsedilen özellikler genel olarak şöyle özetlenebilir:

●Yokuş kalkış desteğinin devreye girmesinde etkili olan faktör, öncelikli olarak eğimin derecesidir. Eğim faktörü, aracın bu özelliğinin devreye girmesini sağlayacak seviyede olmalıdır, aksi durumda araç eğimli yolu algılayamaz ve sistemin devreye girmesi zorlaşabilir. Bu yüzden hafif engebelerde ve ufak rampalarda bu sistemin devreye girme oranı düşer.

●Yokuşlardan yapılacak kalkışlarda yokuş kalkış sistemi devrede olsa bile süreye dikkat edilmesi gerekir. Debriyaj balatalarını zedeleyecek kadar uzun bir süre olursa sistem devre dışı kalabilir ve aracın kayması gibi sorunlarla karşılaşmak olası hâle gelebilir.

●Yokuş kalkış sisteminin aktif olduğundan emin olunması gerekir. Aracın gösterge ekranında bu düzenin çalıştığına dair bir panel bulunmalıdır. Bu sayede yokuş kalkış desteğinin aktifleşip aktifleşmediği görülebilir.

●Yokuş kalkış sisteminin aktif hâle gelip gelmediğini gösteren kontrol lambasının aktif olmasına dikkat edilmelidir.

●Sistem devrede olsa bile fren ve gazın kontrollü bir şekilde kullanılması gerekir. Ani bir fren ya da gaza hızlıca yüklenilmesi, sistemin devre dışı kalmasına ve aracın geriye doğru kaymasına yol açabilir.

●Destekten yararlanırken trafiğin sürücünün hareketine olanak verip vermediği kontrol edilmelidir. Trafik yoğunsa ve kalkış esnasında problem yaşanacaksa, bekleme alanının uygun olması hâlinde sürücünün biraz daha beklemesi yerinde olabilir. Arkadan gelen araçların ve trafiğin yoğunluğunun kontrolünden sonra yavaş bir biçimde çıkış gerçekleştirilebilir.

●Yokuş kalkış destekleri bazı sınırlara sahip olabilir. Fazla dik yokuşlarda ya da zeminin kaygan olması hâlinde sistem etkin hâle gelmeyebilir ve düzgün çalışmayabilir. Bu durumda gerekli görülürse sürücünün sürüşe manuel olarak müdahale etmesi yerinde olur.

●Aracın kılavuzunda yer alan talimatlar önemlidir. Her aracın yokuş kalkış sistemi farklı eğim dereceleri ve bekleme sürelerine sahip olabilir. Bu yüzden aracın hangi koşullarda bu sistemi doğru şekilde çalıştıracağından emin olunmalı ve sistem bu şekilde kullanılmalıdır.