Airbag (Hava Yastığı) Nedir? Airbag Kontrolü Nasıl Yapılır?

Otomobiller yaşanacak herhangi bir kaza sırasında ölüm ve yaralanmayı önlemek amaçlı birçok güvenlik sistemleri ile donatılır. Bu sistemlerin en önemlileri ve bilineni hava yastığıdır. Peki ,hemen hemen herkesin arabasında yer alan ve hayat kurtaran airbag nedir?

İngilizce iki kelimenin birleştirilmesi ile oluşan bu güvenlik önleminin temel amacı ani çarpma, kaza vb. olaylarda aracın içinde yer alan kişileri ölümcül darbelere karşı korumaktır. Özel olarak tasarlanan sensörler sayesinde kaza sırasında airbag birden açılarak yastık görevi görür.

Hava yastığının tarihine bakıldığında ilk airbag sistemleri 1950’li yıllarda ortaya çıkmıştır. Fakat o dönemde bunun pek başarılı olmadığı söylenebilir. Daha sonra ise tam olarak yaygınlaşması 1970’li yıllar gerçekleşir. Günümüz arabalarında ise airbag standart bir güvenlik paketi görülür. Aracın takla atması, çarpışması ya da bir yere vurması gibi durumlarda koruyucu bir görevi olan hava yastıklarının bütün yaralanmaları önlediğini düşünmek ve söylemek yanlış olur. Çarpışma anında hızla şişerek oluşacak darbeyi emerek darbenin şiddetini azaltır. Aracın modeli ve paketine göre airbag sayıları değişir. Hava yastıkları genellikle aracın ön panel, koltukların yanları ve tavan gibi yerlerde sıkıştırılarak yerleştirilir.

Airbag Nedir?

Türkçe’ye hava yastığı olarak çevrilen airbag insan güvenliği için hayati önem taşır. Aynı zamanda yaşanan ani kazalarda bir anda şişerek kişinin vücudunu ya da kafasını sert bir yere çarpmasını önler.  Hava yastıkları araç içinde sıkıştırılarak konulduğundan kaza anında patlama şeklinde açılır. Buna bağlı olarak airbag açıldığında ortaya çıkan gaz basıncı ile kişinin el, yüz ve vücuduna morluklar oluşabilir.  Hava yastıklarından etkili verim almak için kesinlikle emniyet kemeri takılmalıdır. Bir arabada birden çok güvenlik bileşeni bulunur. Hava yastığı bunların içinde en önemli ve hassas olanıdır.

Patlayan hava yastıkları bazen küçük yanıklara da sebep olabilir. Airbag sistemi kaza anında devreye girmesi şeklinde tasarlanır. Kontrol panelinde bulunan sensörler harekete geçerek hava yastıklarının açılması sağlanır. Hava yastıklarının bütün ölümcül kazaları önlediği söylemek mümkün değildir. Hız, çarpışma anı ve aracın diğer güvenlik sistemleri de darbelerin kişiye vereceği zarar da pay sahibidir.

Airbag Ne İşe Yarar?

Hava yastıkları birçok kişi tarafından merak edilen bir konuların başında gelir. Kullanım alanı, ne kadar güvenli olduğu gibi soruların cevapları araştırılır. Peki airbag ne işe yarar? Kısaca çarpışma anında gaz ve hava ile şişip açılarak yaralanmaları ve ölümleri önlemeye yarayan özel bir güvenlik elemanıdır. Ortalama olarak kaza anında airbag saniyenin 1/10’undan daha kısa bir sürede açılarak insanlara yastık olur. Hava yastıkları belirli bir hız baremine göre ayarlanır. Genelde Avrupa’da 20-25 km/s hız değerinde yapılan kazalarda airbag açılır.

Araçlarda önceleri sadece şoför koltuğunda olan tek bir hava yastığı bulunuyordu. Daha sonra aracın hem ön hem yan bölümlerine hava yastıkları konularak güvenlik önlemleri artırıldı. Temel prensibi gaz ve hava sağlayan jeneratörlerin airbag kaza anında doldurulmasına dayanan hava yastığı sistemi kişileri korumak amaçlıdır. Emniyet kemeri takılmadan tek başına koruma oranı azalacaktır. Hava yastıkları özellikle ön panel için yetişkin bireylerin vücut ölçüleri düşünülerek tasarlanır. Eğer kaza anında ön tarafta 12 yaşından küçük bir çocuk bulunuyorsa hava yastıkları tam koruma sağlamaz.

Airbag Nasıl Çalışır?

Hava yastıkları son yüzyılın hayat kurtaran en önemli icatlarından biridir. İlgi çekici ve kendine özel bir çalışma algoritması olan bu sistemler teknoloji ile birlikte oldukça yaygın bir kullanım alanı bulur. Peki, airbag nasıl çalışır? Aracın ön tarafı herhangi bir kaza durumunda darbe alarak anlık olarak bir hız azalması yaşar. Oluşan bu anlık hız kaybını araçta olan ivme ölçer tespit eder. Darbenin şiddetinin büyüklüğüne göre sensörler devreye girerek hava yastıklarının şişerek açılmasını sağlar. Karşılaşılan kuvvet aracın yavaşlama sistemini devreye sokacak kadar şiddetliyse sistem sensörlere uyarı verir. Uyarı sonrası 20 milisaniye gibi bir sürede airbag çalışır. Normal olarak araç aniden durduğunda ya da küçük darbelerde hava yastıklarının açılmama sebebi ise ivme ölçerin şiddetin büyüklüğüne göre devreye girmesidir.

Eski tip araçlarda hava yastıklarını şişmesini sağlamak için sodyum asit kullanırken yeni üretim otomobillerde daha farkı kimyasallar kullanılır. Çarpma anında sürücü ve araçtakiler darbenin şiddetine göre öne doğru gider. Bu durumda baş ve çevresinin yaralanmasına sebep olabilir. Özellikle kafanın darbe alması hayati komplikasyonlara sebep olacağı için airbag ilk amacı kişinin kafasını korur.

Airbag Nasıl Açılır?

Bir aracın airbag açtığı nasıl anlaşılır? Bir hava yastığının temel mantalitesi insanları kaza anında korumaktır. İçerisinde çeşitli kimyasal gazlar bulunan airbag yumuşak yapısı ile aracın çarpışmasında darbeleri emer. Peki, airbag nasıl açılır? Bilinenin aksine airbag için tam olarak açılmak söylemi kullanılmaz. Aslında hava yastığının içi gaz ile dolarak şişer. Bu durum milisaniyeler içinde gerçekleşir. Yaşanılan kaza anında aracın hız kaybetmesini sensörler algılar. Daha sonra bu sensörler hava yastıklarına uyarı vererek açılarak şişmesini sağlar. Kazadan sonra araç tamamen hızını kesene kadar hava yastıklarının yanında bulunan küçük deliklerden gazı boşaltılır.

Bir kimyasal reaksiyonun gerçekleşmesi biçiminde açılan hava yastıklarının içinde sodyum azotür bulunur. Normal zamanlarda sabit bir şekilde duran bu molekül ısı aldığında ayrışarak nitrojen gazına dönüşür. Bir airbag açıldığında bu kimyasal olayların hepsi yaşanmış olur. Bazen hava yastıkları açılmayabilir. Bu durum herhangi bir çarpışmada ölümcül darbelere kişilerin korumasız olduğunu gösterir. Araç bakımları yapılırken hava yastıkları sensörlerine de bakılmalıdır.

Airbag Işığı Neden Yanar?

Bir endüstri mühendisinin kızını korumak için düşünüp arabanın direksiyonuna koyduğu şişen bez zaman içinde gelişerek airbag halini alır. Kaza anında insanları oluşabilecek tehlikelerden koruyan hava yastıkları araç için olmazsa olmaz bir parçadır. Hiçbir zaman otomobilde güvenlikten ödün verilmemelidir. Bu doğrultuda sürücü aracında bulunan tüm sistemlerin düzgün çalıştığından emin olmalıdır. Hava yastıkları da bunlardan biridir. Maalesef kaza olana dek çoğu sürücü tam anlamıyla airbag düzeneğinin çalışıp çalışmadığını bilmez. Fakat bazen arabalar bu konuda uyarı verir. Çoğu arabada bulunan elektronik sistem aracılığıyla çalışmayan aksam ön ekranda görülür.

Özellikle yeni tip otomobillerde akü, yağ ve motor arızası gibi sorunlarda arabalar arıza lambası yakar. Airbag arıza lambası nasıl söndürülür sorusunun cevabı için sorunun kaynağına inmek gerekir. Peki, airbag lambası neden yanar? Bunun çeşitli sebepleri olabildiği gibi araçtan araca da fark eden bir durumdur. Fakat airbag ikazı sürekli yanıyorsa bir servise gidilmelidir. Bilinen bazı nedenler şöyledir:

●Hava yastığı soket yerlerinde temassızlık olabilir.

●Otomobilde elektrik arızası ya da kaçağı meydana gelmiş olabilir.

●Hava yastıklarını araca monte sürecinde bazı sıkıntılar yaşanmış olabilir.

●Emniyet kemerinde bulunan sensör bağlantıları bir temassızlık olabilir.

Yukarıda sayılanlar genel yaşanan sorunlar olarak belirtiliyor. Araç bazında farklı problemlerden dolayı airbag ışığı yanabilir. Sürekli yanan ikaz ışığı için servise gitmek gerekir. Eğer hava yastıklarından sorun varsa direksiyon sökülerek işlemler yapılır. Bazen ikinci el araçlarda airbag açılmış ve tekrar yerleştirilmiş olabilmektedir. Bu gibi durumlarda da ikaz lambası yanabilir. Bu maddeler aynı zamanda airbag hangi durumlarda açılır sorusunun da cevabıdır.

Airbag Kontrolü Nasıl Yapılır?

Motorlu araçlarda kişilerin ve sürücünün yaşam güvenliği kaza anında koruyan hava yastıkları çeşitli test ve kontrollerden geçerek araçların içine yerleştirilir. Bu sistemin tam olarak uygulanması uzun bir süre alır. Peki airbag kontrolü nasıl yapılır?

Kişisel olarak sürücü hava yastıklarının düzgün çalışıp çalışmadığını göz ile kontrol ederek anlayamaz. Bunun için aracın bir servise gidip elektronik sisteme bağlanması gerekir. Bazı araçlarda airbag ışığı yanıp söner veya kalıcı olarak yanabilir. Servise gidilerek bunun nedeni öğrenilip ikaz lambası söndürülür.

Airbag kontrolü sırasında emniyet kemerlerinin takılması gerekir. Daha sonra direksiyon ve yan bölmedeki hava yastıkları sökülür. Soketler kontrol edilerek araç bilgisayara bağlanır. Mekanik aksamlar ve sistemler gözden geçirilir. Hava yastığının şişmesini sağlayan ve infilatör adı verilen gaz dolu tüpün içindeki kimyasallarda işleme alınır. En son olarak da airbag sensörlerini uyaran ve çalışmasını sağlayan elektronik kartın tetkikten geçirilmesi gerekir.